Dat er cultuurverschillen tussen Nederlanders en Duitsers zijn, zal niemand verbazen, maar dat er ook cultuurverschillen tussen Duitsers onderling zijn weet niet iedereen. Degene die wij als Duitser bestempelen ziet zichzelf misschien helemaal niet als Duitser, maar in eerste instantie als Beier of Rheinländer. In Duitsland is dit regionalisme sterker verankert in het denken van de bevolking. Daarom bespreken we in dit artikel een aantal opvallende cultuurverschillen in Duitsland.
Duitsland is meer dan alleen Duits
Een grote verscheidenheid van regio’s leidt tot cultuurverschillen in Duitsland. Die cultuurverschillen beïnvloeden ook de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Veel van de verschillen baseren zich op ingesleten vooroordelen en stereotypen. Beweringen die niet per definitie waar zijn en per persoon verschillen. Desondanks is het voor een Nederlander wel interessant om te weten met wie hij aan tafel zit. Een beetje voorkennis over de verschillende Duitsers kan goed van pas komen om je gesprekspartner in te schatten en om een bepaalde houding misschien wel te verklaren.
Cultuurverschillen in Duitsland
Zoals je weet bestaat Duitsland uit 16 deelstaten met elk hun eigen regering en parlement. Het zou logisch zijn dat de inwoners van zo’n deelstaat zich dan in eerste instantie met die deelstaat identificeren. Alleen blijkt uit de praktijk dat een deelstaat in veel gevallen slechts een bestuurlijke eenheid is. Binnen de contouren van een deelstaat kunnen zich meerdere gebieden bevinden die historisch, cultureel en taalkundig van elkaar verschillen. Neem bijvoorbeeld de deelstaat Beieren. In die deelstaat heb je de regio’s Beieren, Franken en Schwaben. Elke regio heeft zijn eigen geschiedenis, dialect, culinaire bijzonderheden en cultuur. Hieronder bespreken we een aantal opvallende regionale kenmerken. Voor het gemak verdelen we Duitsland in vier windrichtingen.
1. Noord: Schapen, regen en windturbines
Noord-Duitsers zijn eigenlijk de Groningers van Duitsland. In hun taalgebruik komen ze misschien wat zuinig over. Het woord ‘Moin’ kan op elk moment van de dag bij zowel begroeting als afscheid worden ingezet. Het spaarzame taalgebruik in combinatie met een afwachtende houding kan de Noord-Duitsers als koud en afstandelijk doen overkomen. Als je ze beter leert kennen is dit zeker niet het geval en zijn ze net zo open en warm als elke andere Duitser.
2. Oost: Daar waar de Trabant ooit reed
Als je aan het oosten van Duitsland denkt dan denk je aan de DDR, maar ook aan Berlijn. Deze metropool heeft een compleet eigen stijl en is eigenlijk een vrijgevochten eiland in een Duitse oceaan. Berlijners zijn niet op hun mondje gevallen en redelijk bot. Iemand uit Berlijn herken je aan zijn “Berliner Schnauze.”
In Oost-Duitsland heb je verder de regio’s Sachsen en Thüringen. Het vooroordeel over de Sachsen luidt grofweg dat ze wereldvreemd, onontwikkeld en intolerant zijn. Dit geldt natuurlijk niet voor iedereen, maar de DDR zal misschien sporen hebben achter gelaten?
3. Zuid: De oorsprong van alle clichés over Duitsland
Het zuiden begint bij de Weißwurstäquator ofwel de witte-worst-mediaan. Bekende culturele regio’s in Zuid-Duitsland zijn Beieren, Franken en Schwaben. Over het algemeen zijn de mensen in het zuiden zelfverzekerd, ambitieus en misschien ietwat verwaand. Naast dat ze de hele dag in Lederhosen rondlopen en alleen maar bier drinken, wordt over de Beieren gezegd dat ze gereserveerd, gewiekst en conservatiever dan de rest van Duitsland zijn.
Hetzelfde geldt voor de Franken, maar pas op! De Franken zijn geen Beieren. Dat ligt erg gevoelig. Als de Franke afscheid neemt zegt hij “Ade.” Schwaben ligt ten westen van Beieren en diens inwoners staan bekend om hun gierigheid en zuinigheid. Niks wordt weggegooid, alle etensrestjes worden bewaard. Dat klinkt positief en milieubewust, maar toch zijn de Schwaben niet erg populair. Het taalgebruik van een Schwabe herken je aan het achtervoegsel “-le” zoals bij Haus – Häußle en Mädchen – Mädle.
4. West: Het 'gezelligste' deel van Duitsland
Direct grenzend aan Nederland vind je de westelijke Duitse regio’s Rheinland en Nedersaksen. De Duitsers uit het Rheinland staan bekend om hun “Rheinische Frohnatur,” altijd in voor een feestje, tolerant, open en bovenal gezellig. Je raakt makkelijk met een Rheinländer aan de praat en hij of zij zal altijd beleefd blijven. De Duitsers uit Nedersaksen schitteren voornamelijk door hun nuchterheid. Iets wat misschien ook wel goed bij de Nederlandse mentaliteit aansluit?
Wat past bij jouw organisatie?
Er zijn natuurlijk nog tal van regio’s met hun eigen dialecten, tradities en culinaire specialiteiten die we niet hebben besproken, maar dit schetst een grof beeld van de onderlinge cultuurverschillen in Duitsland. Wil je een Duitse werknemer in dienst nemen dan doe je er goed aan om die verschillen in je achterhoofd te houden. Met name de Duitsers in het westen kennen Nederland en de Nederlanders erg goed. Ze hebben veelal een positief beeld van Nederlanders en de open hiërarchieloze Nederlandse bedrijfscultuur. Je zult hen minder snel hoeven overtuigen om voor je te komen werken dan iemand uit Beieren of Sachsen. Wil je meer weten over Duitsers? Het team van Gateway bestaat voor het grootste deel uit natives die je alles kunnen vertellen over Duitsland, dus neem gerust contact op.